روش بهینه همترازسازی با توجه به ویژگی های بومی آزمونهای ملی ایران: مورد مطالعه آزمون تولیمو و آزمون های جامع کنکورهای آزمایشی سازمان سنجش آموزش کشور

هدف از انجام پژوهش حاضر ارزیابی روشهای همترازسازی نمره مشاهده شده کلاسیک و روش کرنل ke بر حسب خطاها و سوگیری و همچنین بررسی عواملی بود که می تواند بر صحت روشهای همترازسازی متفاوت تأثیر داشته باشد. این پژوهش به طور دقیق تر با هدف بررسی و کاوش سودمندی و مناسب بودن روش ke (با شیوه های مختلف هموارسازیchain و poststratification) و همچنین مزایا و معایب این روش در مقایسه با تکنیک های همترازسازی کلاسیک (روش های سنتی همترازسازی میانگین، خطی، و روش همصدک دنباله ای در قالب طرح neat، و طرح گروه های همسان) صورت پذیرفت. برای دستیابی به این اهداف از داده های آزمونهای ملی ایران (تولیمو و آزمونهای جامع کنکورهای آزمایشی شرکت تعاونی سازمان سنجش آموزش کشور) استفاده شد. به طور دقیق در این پژوهش از داده های حاصل از آزمون تولیمو در سال 92-91 و داده های آزمون های جامع کنکور آزمایشی در سال 92-91 استفاده شده است. بدین ترتیب، جامعه آماری و گروه نمونه پژوهش حاضر، جامعه آماری و گروه نمونه شرکت کننده در آزمونهای مذکور می شود که در سال تحصیلی 1392-1391 به اجرا در آمده است. داده های آزمون تولیمو با سوالات لنگر درونی همراه بوده در حالی که داده های آزمونهای جامع کنکورهای آزمایشی دارای سوالات لنگر نبود. آزمون تولیمو دارای 17 سوال لنگر در هر فرم و 123 سوال بود. برای تحلیل داده های آزمونهای جامع کنکورهای آزمایشی شرکت تعاونی سازمان سنجش آموزش کشور صرفاً از سوالات مشترک دروس عمومی رشته های ریاضی- فیزیک، علوم تجربی و علوم انسانی استفاده شد. دروس عمومی دارای 100 سوال و مربوط به چهار عنوان درسی عمومی بوده است. به خاطر دستیابی به یکی از اهداف پژوهش، یعنی بررسی تأثیر حجم نمونه در دقت نتایج همترازسازی آزمونهای مورد اشاره، از مجموعه داده های مورد نظر به طور کاملاً تصادفی سه نمونه 200، 500 و 1000 نفری انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفتند. برای بررسی تأثیر طول آزمون در دقت نتایج همترازسازی از دروس عمومی آزمونهای جامع کنکورهای آزمایشی سنجش یک نمونه 40 تایی از سوالات (از هر درس 10 سوال) به طور کاملاً تصادفی انتخاب شد. بدین ترتیب در آزمونهای جامع پژوهشگر دو آزمون 100 و 40 سوالی را در حجم های نمونه مختلف مورد تحلیل قرار داده است. طرح همترازسازی مناسب در آزمون تولیمو طرح neat و در آزمونهای جامع طرح گروههای همسان بوده است. روش همترازسازی نیز در آزمونهای مورد نظر، روش میانگین، روش خطی، روش همصدک، روش circle arc و روش کرنل (ke) بوده است. نتایج تحلیل ها به طور کلی نشان داد که برای هموارسازی داده ها در آزمون تولیمو، مدل اول (مدل لگاریتم خطی شامل میانگین، واریانس، چولگی و کشیدگی- چهار گشتاور اول برای آزمون و لنگر) که ساده تر است انتخاب شد و بهترین مدل برای هموارسازی داده های آزمون تولیمو (فرم x) در سه حجم نمونه 200، 500 و 1000 نفری مدل اول بدست آمد. به همین ترتیب، در فرم y آزمون تولیمو در حجم نمونه 200 و 1000 نفر بهترین مدل، مدل اول و در حجم نمونه 500 نفر مدل دوم برگزیده شد. در داده های آزمون جامع سنجش، (هم فرم x و هم فرم y) در حجم های نمونه مختلف 200، 500 و 1000 نفری بهترین مدل، مدل سوم مدل لگاریتم خطی شامل میانگین، واریانس، چولگی و کشیدگی (چهار گشتاور اول) است چون مدلی که کمترین مقدار aic را داشته باشد برازش بهتری دارد. همچنین نتایج پژوهش گویای آن است که به موازات افزایش حجم نمونه، برازش مربوط به هموارسازی کرنل نیز بهبود یافته است و بهبود هموارسازی کرنل با افزایش طول آزمون همراه بوده است. نتیجه دیگر آنکه در پژوهش حاضر در تحلیل داده های آزمون تولیمو با طرح neat میزان خطای همترازسازی روش کرنل به شیوه pse کمتر از میزان خطای همترازسازی به شیو? ce بود و بنابراین از عملکرد بهتری برخوردار بود.